Năm 2008, khi đến nước Mỹ học tập, cùng với các đồng nghiệp Vật Lý Trị Liệu Mỹ  làm can thiệp sớm tại nhà, tôi đã ngạc nhiên là vẫn còn không ít các em bé Mỹ bị hội chứng Down được sinh ra, được  sống trong tình thương yêu,  hạnh phúc ở các gia đình dân Mỹ.

   “Họ mong đợi một đứa con” , “Chấp nhận có con bị hội chứng Down, vì họ biết rằng ngày nay khoa học tiến bộ, cuộc sống của trẻ hội chứng Down đã được cải thiện nhiều”, thắc mắc của tôi được giải thích như thế.

   Hội chứng Down là một loại rối loạn về di truyền thường gặp nhất do bất thường về nhiễm sắc thể. Một số đặc điểm trong hội chứng này là mắt xếch, có thể bị lé, cườm, tật khúc xạ, tai thấp, có thể có khó khăn về nghe, cơ bắp mềm nhão làm khó khăn về vận động. Hai khuyết tật chính của trẻ hội chứng Down là bệnh tim và chậm phát triển.

   Trên thế giới hiện nay,  không chỉ đi tìm cơ hội cho ra đời các em bé khỏe mạnh, các nhà khoa học còn nỗ lực không ngừng, sáng tạo, đi tìm các biện pháp cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ khuyết tật, trong đó có cả trẻ hội chứng Down. Các biện pháp chăm sóc có khoa học, hữu hiệu giúp trẻ hội chứng Down cải thiện được sức khỏe và phát triển thể chất rất khả quan.

   Phẫu thuật tim, có thể giải quyết sớm tật tim, giúp trẻ có sức khỏe tốt hơn. Kiểm tra về mắt và tai để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề về nhìn và nghe sẽ giúp trẻ cải thiện tốt về thị lực và thính lực.

   Nếu các gia đình sớm đến gặp các nhà chuyên môn về Phục Hồi Chức Năng, thì trẻ sẽ có nhiều cơ hội phát triển gần như bình thường các mốc chức năng vận động.

   Ngay trong thời gian nhũ nhi, các biện pháp chăm sóc cần thiết dưới đây, nếu áp dụng  sẽ có lợi rất nhiều cho trẻ:

   Xoa bóp giúp trẻ cải thiện trương lực cơ: người Vật Lý Trị liệu sẽ hướng dẫn cách xoa bóp nào phù hợp với tình trạng của con bạn.

   Cho trẻ bú, phải để trẻ tư thế đầu cao tránh sữa từ họng vào vòi nhĩ ảnh hưởng tới tai trẻ, lâu dài gây nhiễm trùng tai, làm giảm thính lực.

   Cho trẻ ăn chậm, thường xuyên cho trẻ nghỉ một chút, nhất là nếu trẻ có bệnh tim.

   Đè nhẹ muỗng thức ăn xuống lưỡi mỗi lần đút trẻ ăn, cách này giúp lưỡi trẻ cử động mạnh hơn trong việc ăn nhai, nhờ đó sẽ thuận lợi cho hoạt động phát âm sau này.

   Dùng đồ chơi thu hút sự chú ý và kích thích trẻ hoạt động.

   Tạo sự tương tác với trẻ tốt hơn là làm thay cho trẻ. Chú ý, cần chờ đợi, cho trẻ có thời gian đáp ứng, vì trẻ hội chứng Down không thể đáp ứng nhanh như các trẻ khác.

   Nhiều trường hợp hội chứng Down sống tự lập được trong cộng đồng. Như chị Duyên, một Việt kiều ở Úc, trước đây hai vợ chồng lao đi kiếm thật nhiều tiền, hy vọng với số tiền để lại cho con, ai đó sẽ thay được mình lo cho đứa con hội chứng Down khi chị già chết đi, nhưng rồi chị nhận ra một hướng hướng tích cực hơn là dạy cho con các kỹ năng thực hiện độc lập được các sinh hoạt hằng ngày, hiện nay chị đã yên tâm về tương lai đứa con hội chứng Down của mình, vì cháu đều làm được những kỹ năng cần thiết trong đời sống hằng ngày mà chị đã huấn luyện cho cháu.

   Cách nay khoảng 20 năm, khi mới ra trường về làm việc ở bệnh viện Nhi Đồng 1, những trẻ hội chứng Down mà tôi chăm sóc rất èo uột, dễ mắc bệnh, khi đã bệnh thì thường diễn tiến xấu. Ngày nay, nếu được nuôi dưỡng và huấn luyện tốt, trẻ hội chứng Down có thể phát triển các chức năng vận động gần như trẻ bình thường và có khả năng tự chăm sóc bản thân. Ở một số nước phát triển, với phương pháp giáo dục đặc biệt trẻ hội chứng Down có thể vào đại học. Ở nước ta, giáo dục đã bước đầu quan tâm đến trẻ hội chứng Down, một số trường mẫu giáo đã tiếp nhận trẻ hội chứng Down học hòa nhập với các trẻ bình thường khác.

Hà thị Kim Yến
Khoa VLTL&PHCN BV Nhi Đồng I