Phương pháp Montessori là gì?

Phương pháp giáo dục Montessory được phát triển bởi tiến sĩ Maria Montessory tại Italy. Đây là phương pháp với tiến trình giáo dục đặc biệt dựa vào việc học qua cảm giác. Năm 1907 bà bắt đầu sự nghiệp là nhà giáo dục khi bà được mời tổ chức 1 trường trong khu tái định cư ổ chuột khu vực San Lorenzo, Italia. Trong giai đoạn này bà đã quan sát thấy rằng trẻ em hoàn toàn bị cuốn hút bởi các chất liệu được thiết kế để trợ giúp sự cảm nhận của giác quan. Tiến sĩ Montessori tiếp tục phát triển những sự trợ giúp dạy học chuyên biệt được dùng cho những trẻ trong môi trường thích hợp và tôn trọng những đặc tính riêng biệt của trẻ.

Phương pháp Montessori chấp nhận sự duy nhất của mỗi trẻ và cho phép trẻ phát triển tuỳ theo những khả năng riêng của mình và thời gian riêng của mình. Do đó việc tổ chức các lớp học theo mô hình Montessorri phải đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ và phải bố trí phòng học và bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của mỗi em.

Đồ chơi Montessori

Đây là một cách rất tốt để giúp các nhà giáo dục và các ông bố bà mẹ nhìn nhận và hiểu thế giới trẻ thơ. Đây là một cách nhìn tổng thể về sự phát triển và tiến trình học hỏi của trẻ như thế nào, những điều trên đã được chuyển thành một phương pháp giáo dục có hệ thống dựa trên nghiên cứu khoa học cụ thể của bà Maria Montessori.

Phương pháp này đã gặt hái được thành công sau khi đã trải qua sự phát triển không ngừng trong hơn 70 năm qua và phương pháp giáo dục này đã được sử dụng hiệu quả trong việc giáo dục đối với các em ở dạng trí óc chậm phát triển, tật nguyền cơ thể cho đến những trường hợp phát triển bình thường và trường hợp có những khả năng tự nhiên đặc biệt trên khắp thế giới.

Phương pháp Montessori được dựa vào những điểm thiết yếu là:

• Trẻ có sự yêu mến đích thực và nhu cầu cho việc làm có chủ đích.

• Trẻ có một không bình thường và năng lực trí tuệ để tiếp thu và học hỏi từ môi trường của trẻ , không giống như năng lực của người lớn xét về mặt khả năng và chất lượng.

• Những năm quan trọng nhất của sự phát triển là khoảng từ 7-8 năm đầu đời của trẻ, khi mà sự học tập không ý thức từ từ biến đổi dần đến mức có ý thức.

• Trẻ em phải được tôn trọng vì chúng khác người lớn và vì mỗi cá thể là một thể khác nhau, không ai giống ai.

Montessori coi trọng hai sự thúc đẩy những chiều kích bên trong cho sự phát triển của một đứa trẻ là: Quá trình nhận biết và Khả năng nhận thức.

Giáo cụ của Montessori

Các giáo cụ giảng dạy cần hỗ trợ cho sự hình thành bên trong của trẻ. Giáo cụ phải phù hợp với nhu cầu bên trong của trẻ. Điều này có nghĩa là giáo cụ học tập cần được áp dụng vào đúng thời điểm theo sự phát triển của trẻ.

• Mỗi một giáo cụ cần có một mục đích và có ý nghĩa cụ thể đối với trẻ.

• Các giáo cụ được phát triển từ đơn giản đến phức tạp về nội dung và hình thức theo mức năng lực của trẻ.

• Các giáo cụ được thiết kế để chuẩn bị gián tiếp cho việc học tập trong tương lai của trẻ.

• Các giáo cụ được bắt đầu bằng các dạng trực quan cụ thể rồi đến dạng trừu tượng hơn.

Maria Montessori (1870-1952) đã bắt đầu nhà trẻ đầu tiên, tiếng ý gọi là “Casa de Bambini” với 50 trẻ em tại các khu nhà ổ chuột nghèo nàn ở thành Rome năm 1907. Bà nhận thấy rằng những trẻ em mà mọi người chẳng bao giờ có chút hy vọng thành công, lại là những trẻ học tập có tiến triển rất nhanh trong việc học tập trong khi các em làm việc độc lập trong những khu vực danh riêng cho các em. Bà đã phát triển nhiều chất liệu khác nhau nhằm cho phép các trẻ phát triển các kỹ năng thể lý, kỹ năng thần kinh, trong khi vẫn duy trì một mức tự chủ cao độ.

Lớp học thường được chia làm 5 khu vực dùng chung, trong đó trẻ có thể học và khám phá môi trường (điều này đã được ta áp dụng trong các nhà trẻ kiểu mẫu điển hình).

1. Cuộc sống thực tế.

Trẻ học cách tự chăm sóc mình và môi trường của chúng thông qua các công việc “thực tế”. Trước tiên, trẻ được dạy cách đổ nước một cách hoàn chỉnh và học cách lau sạch nếu có giọt nước nào rớt ra hay tràn ra. Ngay khi trẻ thành công trong hoạt động này, chúng sẽ được chuyển đến các hoạt động phức tạp hơn như rửa tay, lau đĩa, đánh giầy, lau gương. .v.v.. Với mỗi bài tập, trẻ sẽ tăng cường được khả năng phối kết hợp giữa các bàn tay, cánh tay và các ngón tay. Khi chúng học các bài học lau và đánh bóng, chúng phải học cách chú ý đến những sự không hoàn thiện nhỏ nhất trong công việc chúng đang làm. Điều này làm tăng sự tập trung của trẻ và thúc đẩy những thói quen làm việc cách trổi vượt đến độ sau đó chúng có thể dùng những kỹ năng này trong các công việc học đường.

2. Về giác quan hay cảm giác:

Các hoạt động về giác quan hay cảm giác giúp trẻ khám phá thế giới qua các giác quan của chúng. Những miếng màu phải được ghép lại, nhận diện và sắp xếp từ màu tối nhất đến màu sáng nhất. Trẻ phải ghép những thứ có mùi vị giống nhau thông qua việc dùng ống trụ để ngửi….

3. Ngôn ngữ :

Trẻ được giới thiệu các âm của chữ cái qua các con chữ cái trên giấy. Chúng sẽ rượt theo mỗi chữ cái và phát cái âm của chữ đó. Sau đó, chúng sẽ bắt đầu ghép các âm này lại với nhau để thành lập các từ với các bảng chữ cái có thể tháo rời và chuyển chỗ được, một bảng chữ cái bằng nhựa. Thậm chí các em có vấn đề về viết còn có thể đánh vần các từ với bảng chữ cái cơ động nếu chúng đã học được các âm của chữ cái. Đồng thời, trẻ cũng được cung cấp giấy, bút nhớ dòng, bút chì màu và đen trắng, bút sáp màu và phấn để trẻ thường xuyên dùng nó để viết chữ và dùng cho kỹ năng vẽ, vẽ chữ để diễn tả những gì trẻ thích. Mỗi ngày trẻ cũng phải vẽ và viết trên những giấy to như tờ báo. Trẻ được vẽ tự do hay viết tự do về những gì làm chúng cảm thấy thích. Vào cuối năm học, các tờ vẽ đó được gửi về gia đình của trẻ…

4. Toán học:

Trẻ sẽ học nhận diện con số từ 1-9, sử dụng các con số cát trên giấy, cũng giống như các chữ cái cát trên giấy. Rất nhiều chất liệu trong gia đình có thể tận dụng làm việc này rất hiệu quả để giúp trẻ đếm và ghép các số lượng với số viết. Khi trẻ đã đạt được một số kỹ năng trong việc đếm đồ vật, trẻ được giới thiệu về phép cộng và trừ, khi đó trẻ sẽ dùng những chất liệu trên để hình dung ra câu trả lời. Khi trẻ đã thành công với phép cộng và trừ, chúng sẽ được dạy nhân và chia, điều này phục thuộc vào mối hứng thú và khả năng của trẻ.. Một lần nữa, trẻ sẽ dùng những đồ vật thật để hình dung ra câu trả lời, do đó trẻ có thể hiểu được quá trình đó diễn ra chứ không chỉ đơn thuần là nhớ các công thức.

5. Địa lý:

Đầu tiên trẻ được giới thiệu quả địa cầu với phần đất phủ bằng giấy màu đất và phần nước sơn màu xanh với bề mặt mịn. Điều này làm cho trẻ có ấn tượng cụ thể đối với lục địa. Tiếp theo là các hình thức chơi đố ô chữ với bản đồ thế giới. Trẻ học tên của các lục địa và chú tâm đến những khác biệt về kích cỡ và hình dạng. Bước tiếp theo là trò đố chữ với từng lục địa riêng biệt, trẻ sẽ học tên và địa điểm của các đất nước trong mỗi lục địa. Chẳng bao lâu sau trẻ sẽ có cảm giác cụ thể giúp cho sự hình dung ra thế giới của chúng và nơi chúng đang sống….

“Mục đích của chúng tôi là không chỉ làm cho trẻ hiểu, nhưng lại không buộc trẻ phải ghi nhớ chúng, trái lại, chúng tôi chạm đến sự tưởng tượng của trẻ để thúc đẩy tiềm năng nội tâm của trẻ.” Dr. Maria Montessori

“Thông qua sự tương tác của trẻ với môi trường, thông qua hoạt động của đôi bàn tay, thông qua sự hoàn toàn tự động của trẻ hấp thu các khía cạnh đạo đức, xã hội, văn hoá, tri thức về thế giới quanh trẻ và thông qua sự hoàn toàn độc lập của trẻ, trẻ sẽ phát triển bản thân, phát triển cá thể riêng biệt của mình.” Dr. Maria Montessori

Nguồn: web tre tho